Văn hóa ngày xuân của người Việt

LĂNG KÍNH Kính vạn hoa: Trong chiều sâu tâm thức truyền thống của người Việt, ngày Tết là khởi đầu của một năm vũ trụ vận hành, tất cả người Việt đi đâu xa đều hẹn nhau trở về căn nhà cha mẹ, ông bà đã sinh thành ra mình. Và giao thừa - thời điểm chuyển giao năm cũ năm mới trong văn hóa người Việt là thời khắc thiêng liêng trùng phùng giữa sinh khí đất trời, con người và tổ tiên.

  14/02/2015 12:29
Bài: Lê Quang Đức
Ảnh: Vietravel


Họ dành những gì quý báu nhất, sắm sửa những vật phẩm ngon nhất và tâm linh gột sạch những lo toan, ưu phiền, sân si hàng ngày để đến bàn thờ gia tiên thắp nén nhang thành kính tri ân và gửi gắm hương hoa đến với ông bà. Bởi vậy, bàn thờ gia tiên là tâm điểm quan trọng trong tục đón xuân của người Việt.

Trước ngày vào xuân, người Việt đã dọn rất kỹ bàn thờ, đánh bóng các đồ tế lễ, mua những cành hoa đẹp nhất, chọn những trái cây ngon nhất để làm thành mâm ngũ quả bày trên bàn thờ… Trước ngày cháu con ăn Tết, người Việt ra nghĩa trang dọn dẹp mồ mả, “sơn cửa sơn nhà” cho ông bà ăn Tết theo mình. Theo tục lệ truyền thống, sau 23 tháng Chạp đưa ông Táo về Trời, con cháu thường chọn ngày và sắm mâm cỗ rước đón ông bà về nhà ăn Tết. Đấy là một nét văn hóa đặc sắc của người Việt trong những ngày đón xuân. Lễ Tết vì thế không chỉ là thời điểm hội tụ sinh khí giữa tự nhiên với con người mà còn là lúc con người nối dài giao cảm tâm linh với tiền nhân, để lớp lớp những thế hệ vẫn truyền nối tinh thần cho nhau, tạo nên một dòng chảy văn hóa tâm linh miên viễn.

Trên mặt đất sinh tồn còn nhiều biện biệt sân si, còn nhiều tai ương u ám, còn nhiều lầm than, người Việt vào xuân là gần như bỏ lại hết tất cả. Năm mới với người Việt là bắt đầu một dòng lưu chuyển mới, tuổi mới, người mới, giấc mơ giữa ngày mới… Vì thế, người Việt mặc áo mới, hàng xóm gặp nhau chúc mừng điều hy vọng và tốt lành mới mẻ. Những hiềm khích bỏ qua, những chén rượu, đĩa xôi, hạt mứt, chén trà thơm thảo mời nhau bất tận để con người chống chếnh sống trong niềm vui mới, và thấy mình đang chao nghiêng giao cảm đủ đầy với nhân loại.

Ngày xuân là ngày của sự bắt đầu, thầy giáo khai bút, học trò mở sách, người làm ruộng ra đồng, con người ra đường hái lộc,… tất cả phơi phới trong cái nắng xuân tràn ngập trong mắt người, trong từng tâm hồn người. Người người nườm nượp đi lễ đình, chùa, miếu để cầu phúc và hái lộc. Rồi xông đất, chúc tết, xuất hành đầu năm, mừng tuổi ông bà, con cháu,… Rồi những dòng người trẩy hội, vào hội. Hội xuân với người Việt tràn ngập khắp nhiều vùng, mỗi vùng với những sắc màu, những lễ hội khác nhau kéo dài đến tận tháng 2, tháng 3…

Bởi vậy trong văn hóa đón xuân, người Việt còn chơi Tết. Chơi Tết của người Việt cũng lạ, ăn chơi suốt tháng đến nỗi dân gian có câu: Tháng giêng là tháng ăn chơi. Vất vả quanh năm, tảo tần ruộng nương, bán mặt cho đất bán lưng cho trời và sống tằn tiện, chịu thương chịu khó chắt chiu dành dụm là vậy ấy thế mà trong ba ngày tết, họ lại ăn chơi lu bù. Nói là ba ngày tết nhưng lại kéo dài cả hơn ba mươi ngày cũng là vì vậy. Nếu như ngày thường, mượn nợ ai một đồng cũng tính thì trong ba ngày Tết, hào phóng rộng lượng cho qua, không so đo tính toán.

Ra đường bất kể gặp ai, người thân hay không thân, thích hay không thích, câu cửa miệng luôn là câu chào năm mới và tiếp sau là những lời chúc mượt mà, thăm hỏi tình hình phát lộc đầu năm. Nếu như trong năm, bà con chòm xóm chia sẻ nhau những buồn vui, lo toan trong cuộc sống thì ba ngày xuân luôn là sự chia vui, bởi không gì vui hơn tết, vui như tết. Ăn tết chơi tết thì phải rộng rãi, phóng khoáng nên mỗi khi có khách, trong nhà có thứ gì là mang ra tất, thết đãi khách nhiệt tình.

Ngày xuân thết đãi khách trong nhà, ngoài dọn cỗ bày mâm thì chén trà chén rượu ngày tết cũng khác thường. Ly rượu từ bàn thờ gia tiên đến bàn tiệc trong mâm cỗ đều được trân trọng, thành kính khác hẳn ngày thường. Trên bàn thờ gia tiên rượu xuất hiện như một thức uống không thể thiếu để dâng lên ông bà, tiên tổ, thánh thần trong những ngày đầu năm. Rượu đại diện cho hành thủy kết hợp với các yếu tố khác như: lư đồng – hành kim, nhang – hành hỏa, đất cắm nhang – hành thổ, hoa quả – hành mộc kết thành ngũ hành tượng trưng, thể hiện rõ triết lý sống thuận theo vũ trụ.

Là cư dân thứ thiệt của nền văn minh nông nghiêp lúa nước đặc trưng, người Việt rất coi trọng thời khắc giao mùa. Đó là thời khắc mà Thiên – Địa – Nhân hòa hợp và giao cảm.  Khi khắp đầu làng cuối ngõ thướt tha áo mới với tiếng cười lời chúc rộn rã, thì trong ngôi nhà người Việt, những sợi khói nhang phảng phất bay lên như một sợi dây thiêng liêng gắn kết cuộc sống con người với đất trời, gắn kết con người trần thế với thần thánh, tổ tiên ở cõi vĩnh hằng. Ngoài vườn, hoa mai, hoa đào khoe sắc tươi trong nắng xuân hiển hiện như là biểu tượng của sự may mắn, tốt đẹp, gợi lên một sự khởi đầu bình an, hanh thông và phát đạt. Lúc ấy mắt người tràn đầy sắc màu hy vọng, lòng người tràn ngập niềm hân hoan, cảm nhận được tình yêu đang đầy đặn từ khắp muôn phương trở về…


 
loading
Các tin khác

Lợi ích từ việc đầu tư định cư tại nước ngoài

Hiện nay, rất nhiều doanh nhân hay người Việt Nam có điều kiện đã tìm kiếm cơ hội đầu tư tại nước ng ...

  19/06/2020 16:31

'Đánh rơi' yêu thương ở miền cao Y Tý

Ở miền cao Y Tý, mây quấn núi, núi ấp ôm mây… đẹp như một giấc mơ mà ai cũng muốn một lần “chạm” đến ...

  04/06/2020 17:31

Khám phá Măng Đen - 'Đà Lạt thứ 2' ở Tây Nguyên

Tây Nguyên - vùng đất đầy nắng và gió với thảo nguyên bạt ngàn, dãy đồi trập trùng vô tận, vườn trà, ...

  04/06/2020 17:03

Chương trình liên kết hành động phục hồi, phát triển du lịch 3 địa phương: Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam

Nhằm tăng cường liên kết, hợp tác giữa các tỉnh, thành tại khu vực miền Trung, phát huy thế mạnh du ...

  30/05/2020 18:23

Những trải nghiệm mới khi du lịch Đài Loan

Kết hợp giữa cảnh quang thiên nhiên tươi đẹp cùng ẩm thực đa dạng, phong phú, thời gian gần đây, Đài ...

  29/05/2020 17:47

Nét đẹp văn hóa Hoàng Su Phì

Ngoài Đồng Văn, Hà Giang còn có Hoàng Su Phì thơm ngọt mùa lúa và ẩn chứa kho tàng văn hóa đặc sắc. ...

  27/05/2020 20:03
pin