Lai Châu: Khôi phục Lễ hội Nàng Han

Kể từ lần tổ chức cuối cùng vào năm 1948, Lễ hội Nàng Han đã vắng mặt hơn 60 năm trong đời sống của đồng bào Thái Tây Bắc. Hai năm gần đây, ngành văn hóa tỉnh Lai Châu đã có chủ trương khôi phục lại lễ hội này ở nơi cội nguồn sinh ra nó: bản Vàng Pheo, xã Mường So, huyện Phong Thổ.

  28/05/2009 09:42

Chị Lò Thị Ðối, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Mường So, đã ở tuổi trung niên, nhưng vẫn như bông hoa rừng lưu dấu một thời xuân sắc, đang cùng các cô gái trẻ múa điệu múa xòe để trình diễn trong lễ hội.

 

Chị cho biết, đồng bào Thái nơi đây vẫn lưu truyền câu chuyện về Nàng Han, một vị nữ tướng anh hùng. Mường So là nơi nàng được sinh ra, lớn lên cùng với các trò chơi dân gian và công việc nương rẫy. Khi là thiếu nữ, nàng vô cùng xinh đẹp đảm đang, thường dạy người dân kéo sợi, dệt vải, giúp đỡ người nghèo. Rồi giặc xâm lược bản mường, Nàng Han cải trang thành nam giới, đứng lên kêu gọi thanh niên trai tráng khắp các bản tập hợp, đoàn kết đánh giặc. Nàng được người dân bản tin cậy tôn làm nữ tướng. Ðến một ngày dẹp tan quân giặc, nàng trở về mó nước đầu bản, trút bỏ xiêm y đắm mình trong dòng nước xanh mát của quê hương và sau đó bay về trời.

 

Truyền thuyết về Nàng Han được đồng bào người Thái kể mãi, như câu chuyện Bà Trưng, Bà Triệu của người Kinh. Người dân nhớ công ơn đã lập miếu thờ và tổ chức lễ hội hằng năm để tưởng nhớ Nàng. Sau nhiều năm chiến tranh ly loạn, miếu thờ đã đổ, lễ hội đứt đoạn. Ðến năm 2007, ngôi miếu thờ chỉ còn dấu tích đã được tỉnh công nhận là di tích lịch sử, và sau đó một năm được phục dựng.
 

Lễ hội Nàng Han, trong trí nhớ của người già ở bản Vàng Pheo, huyện Phong Thổ, thì gồm sáu bài tế lễ do các thầy mo đảm nhiệm, gồm: Tùng song tơ, Phái lệ tơ, Thá ớc, Thá hu nơ, Then hầu phét, Quát bó héo. Ðặc biệt, trong lễ hội có tới 32 bài múa dân gian của người Thái. Theo lời kể của ông Lò Văn Tiến, Chủ tịch xã Mường So (chồng chị Ðối) nhớ lại những điều được chứng kiến khi còn nhỏ, thì những người hát múa trong lễ hội được tuyển chọn khắt khe từ các cô gái trẻ trong bản, luyện tập công phu nhiều ngày. Ðến ngày chính lễ, đội múa này sẽ múa từ trong bản ra đến miếu thờ Nàng Han, nơi các vị chức sắc ngự xem.

 

Hơn 60 năm, kể từ lần cuối cùng được tổ chức vào năm 1948, do điều kiện chiến tranh lưu lạc và nhiều yếu tố khác, Lễ hội Nàng Han đã không còn được tổ chức. Năm 2008, ngành văn hóa tỉnh Lai Châu và huyện  Phong Thổ nhận thấy cần khơi dựng lại vốn cổ văn hóa hàm chứa rất nhiều trong lễ hội này của dân tộc Thái, nên đã có dự án phục dựng. Và năm nay là lần thứ hai lễ hội được tái tổ chức.

 

Vắng bóng đã hơn 60 năm, quá xa để các cô gái như Vàng Thị Thơi, Lò Thị Mủa... hình dung về nó. Nhưng Lễ hội Nàng Han được tái dựng lại ở bản làng, là một sự kiện không thể vắng mặt, nên dù đang học ở trường dân tộc nội trú tận Hà Nội, các cô vẫn khăn gói về quê đúng dịp lễ hội này. Họ là những cô gái xinh đẹp ở trong đội hát múa của bản.

 

Ðúng ngày chính hội, dân làng tập trung trước ngôi miếu thờ Nàng Han mới phục dựng để xem hát múa. Các thầy mo cúng lễ ngay ngoài trời. Vật phẩm dâng lên Nàng Han gồm có hoa quả, gà xôi và những tờ giấy bạc của đồng bào Thái. Thầy mo cúng xong thì các cô gái trong đội múa với trang phục váy cóm thướt tha biểu diễn các bài dân ca truyền thống ca ngợi quê hương, tình yêu và công đức của vị nữ tướng anh hùng.

 

Cùng với phần lễ tái dựng theo trí nhớ của người già, thì phần hội khá sôi nổi và rầm rộ với các trò chơi dân gian thường thấy trong các ngày hội của đồng bào dân tộc gần đây: đẩy gậy, kéo co, ném còn... Phần trình diễn ẩm thực của người Thái, với những món ăn đặc sắc như xôi ba màu, cá nướng, rêu nướng ngay bên bờ suối đầu bản khiến du khách tò mò. Ðặc biệt trò chơi thi bắt cá dưới con suối thu hút đông đảo trai làng biểu diễn dưới sự hò reo cổ vũ thán phục của khách phương xa.

(Nguồn: Nhân Dân)

Chủ đề:
Tag:
loading
Các tin khác

Lợi ích từ việc đầu tư định cư tại nước ngoài

Hiện nay, rất nhiều doanh nhân hay người Việt Nam có điều kiện đã tìm kiếm cơ hội đầu tư tại nước ng ...

  19/06/2020 16:31

'Đánh rơi' yêu thương ở miền cao Y Tý

Ở miền cao Y Tý, mây quấn núi, núi ấp ôm mây… đẹp như một giấc mơ mà ai cũng muốn một lần “chạm” đến ...

  04/06/2020 17:31

Khám phá Măng Đen - 'Đà Lạt thứ 2' ở Tây Nguyên

Tây Nguyên - vùng đất đầy nắng và gió với thảo nguyên bạt ngàn, dãy đồi trập trùng vô tận, vườn trà, ...

  04/06/2020 17:03

Chương trình liên kết hành động phục hồi, phát triển du lịch 3 địa phương: Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam

Nhằm tăng cường liên kết, hợp tác giữa các tỉnh, thành tại khu vực miền Trung, phát huy thế mạnh du ...

  30/05/2020 18:23

Những trải nghiệm mới khi du lịch Đài Loan

Kết hợp giữa cảnh quang thiên nhiên tươi đẹp cùng ẩm thực đa dạng, phong phú, thời gian gần đây, Đài ...

  29/05/2020 17:47

Nét đẹp văn hóa Hoàng Su Phì

Ngoài Đồng Văn, Hà Giang còn có Hoàng Su Phì thơm ngọt mùa lúa và ẩn chứa kho tàng văn hóa đặc sắc. ...

  27/05/2020 20:03
pin