Mê hoặc Tallinn

Con nắng tháng tư không nhạt nhòa mà cũng không gắt gỏng. Cơn mưa tháng bảy như trò chơi ú tìm, thoắt ẩn và thoắt hiện trong cái nắng mới như mơ như say. Và cứ thế, nắng vờn mưa như cái sự đỏng đảnh vốn dĩ của thời tiết ở Tallinn. Mùa hè mới chỉ chập chờn bên hiên cửa, chạm một cái rất khẽ vào khung cửa gỗ nâu trầm trên một góc phố nhỏ cổ kính. Không biết giờ này ở Tallinn, anh thợ nạo ống khói đã đi làm chưa nhỉ!

Nằm bên bờ biển phía nam của vịnh Phần Lan, Tallinn, thủ đô của Estonia giống như một bức họa kỳ diệu và sáng tạo mà chúa trời đã ban tặng cho loài người. Với lối kiến trúc độc đáo, Tallinn đã chinh phục được hàng triệu con tim từ khắp chốn đổ về đây mỗi năm. Dấu ấn một thời hoàng kim dường như chưa bao giờ phai nhòa trên những khối tường thành xù xì, vững chắc, trong câu hát của những em gái nhỏ tung tăng ngoài phố, hay thậm chí trong những chiếc khăn trải bàn của quán cà phê nho nhỏ.

Chẳng ngoa đâu, bởi Tallinn là sự pha trộn, là thứ hỗn hợp đủ màu sắc của các nền văn hóa và hệ tư tưởng khác nhau. Nếu người Nga tự hào đóng một cái dấu to oạch lên Tallinn thì người Thụy Điển, người Đan Mạch, người Đức, rồi người Ba Lan, Phần Lan hay thậm chí cả người Ả Rập xa xôi cũng không kém cạnh, góp tiếng nói của mình trong câu chuyện lịch sử của thành phố này.

Tallinn là cái tên bắt nguồn từ vẻ đầy màu sắc của thành phố và ẩn trong mình một lịch sử không tầm thường chút nào: Taani có nghĩa là Đan Mạch, còn linn nghĩa là thành phố. Vào thế kỷ 12, người Ả rập đưa Tallinn lên bản đồ của họ và gọi là Kolyvan với ý nghĩa  đây là 'thành trì tạm thời'. Trong khi Đức lúc bấy giờ sở hữu một nền thương mại cường thịnh lại coi đây là nơi thông thương quan trọng giữa đông và tây. Có lẽ sự ảnh hưởng của nền văn hóa Đức quốc xã lên Tallinn rõ nét nhất là ở câu nói "Tallinn là thành phố Đức đẹp nhất trên thế giới". Quả thật, người Đức không hề dối. Bởi những nét đặc trưng nhất của xứ Bavaria, Đức còn hiển hiện khắp nơi trên lãnh thổ của Tallinn yêu dấu. Những tháp chuông, tháp nhọn, pháo đài và tháp pháo há chẳng phải là minh chứng hùng hồn nhất của một thời người Đức trót say miền đất lạ, đến nỗi ưu ái để lại cho nó nhiều di sản đến thế hay sao!

Sự thừa thãi trong kiểu dáng, màu sắc và ý tưởng có thể là sự cản trở, nhưng tất thảy những tác phẩm tuyệt vời này đủ làm say mê và cố kết những minh chứng hùng hồn nhất trong lịch sử chiến tranh oai hùng một thời trên mảnh đất này.

Cuộc đi bộ dọc theo đường Medieval ở thành phố Tallinn là cách tốt nhất để thấy lịch sử đã và đang sống thế nào. Lịch sử như vẫn còn vẹn nguyên, chưa hề nhạt nhòa như cái nắng lúc giao mùa. Này nhé, hiện tại của lịch sử là những con đường gồ ghề sỏi đá, những khối đá vuông mang đậm nét kiến trúc Gothic thế kỷ 14. Nhưng tín hiệu tốt nhất để thấy lịch sử của thành phố này là sự đồ sộ của những công trình với 19 tòa tháp. Nhiều tác phẩm đã được trùng tu và hoạt động như là bảo tàng, hoặc nhà hàng như Hellemani và Neitsitorn.

Có thể nói rằng Tallinn là thành phố duy nhất trên thế giới còn lưu giữ được những bức tường thành và lâu đài bao quanh từ thời Trung cổ cho đến ngày nay. Một dấu ấn lịch sử khác được hiển hiện ngay trong khu Lossi, hoặc lâu đài Square, lâu đài Toompea hay biểu tượng từ thế kỷ 19 của Nga Hoàng ở Estonia – nhà thờ Alexander Nevski. Rẽ sang con đường Pikk Jalg, các khách bộ hành sẽ được đứng ở vị trí quan sát cao nhất và ngoạn mục nhất trong thành phố. Đây là nơi sinh ra vị thánh của Tallinn, nơi những hiệp sỹ Đan Mạch oai vệ đã tự xây pháo đài cho mình vào năm 1219. Bao quanh chúng lại là những lâu đài theo lối kiến trúc của thế kỷ 20 với nghệ thuật Nouveau dựng lên từ nền tảng của một nhà tù thời Trung cổ.

Để có thể nói hết về những lâu đài của Tallinn quả là một thách thức lớn nhưng thật khó chối từ. Hết tháp pháo oai hùng rồi lại đến nhà thờ cổ kính. Tháp chuông và các tháp nhọn cứ thế nối đuôi nhau đến tận chân trời. Và đẹp nhất là khi mặt trời le lói những ánh sáng cuối cùng của một ngày tàn, đâu đâu cũng chỉ thấy đỉnh cao của nhà thờ, tháp canh, đỉnh cao của trí tuệ và khối óc con người một thời đã rất xa. Hãy quay lại thế kỷ 13 để thấy người Đan Mạch đánh dấu sự có mặt của mình trên mảnh đất Tallinn bằng một tặng vật vô giá thế nào. Đó là Toomkirik, là Dome – những nhà thờ cổ nhất ở Estonia mang hơi thở của kiến trúc Gothic lẫn Baroque.

Nếu sự tồn tại của những pháo đài hay bảo tàng cổ kính là không đủ, thì Tallinn còn lôi cuốn khách tham quan bằng những nhiều triển lãm về nghệ thuật và đồ cổ. Quá khứ và hiện tại nối đuôi nhau, mải miết ẩn hiện trong rất nhiều bảo tàng và các trưng bày nghệ thuật. Có khoảng 20 bảo tàng rải rác trong thành phố. Mỗi nơi lãnh một sứ mệnh giới kể chuyện về các sự kiện đáng nhớ trong lịch sử. Việc ghé qua thị trấn Raekoja là điều không thể thiếu, bởi đơn giản Raekoja luôn tự hào về những gì nó có. Công trinh Gothic rất ấn tượng, trải khắp các khu của Raekoja, điển hình là tòa thị chính được xây dựng từ năm 1404.

Tallinn ngày nay đâu chỉ như một ly rượu vang có đủ mùi vị của sự huyền bí cổ xưa mà qua mỗi chặng đường trên phố nó lại đổi màu đổi vị. Sản phẩm thủ công của Tallinn ngập tràn khắp nơi, bên cạnh những khe nứt duyên đến kỳ lạ của tường thành cổ. Đây là nơi mà mỗi người con đến với Tallinn hiền hòa có thể mua những chiếc khăn đan bằng tay ám áp, áo tắm, áo sơ mi, và cả khăn trải bàn nữa. Những chiếc áo len được trang trí, thiết kế từ lông cừu hoặc vải lanh, vẽ và khắc cảnh thành phố bằng tay được bày bán rất cẩn thận. Có đủ màu sắc, đủ hình dáng, như vốn dĩ Tallinn đã là một kiệt tác ven biển khiến bất cứ ai cũng phải trầm trồ mà thán phục.