Dưa hấu đỏ gọi xuân về

Dù sang hay nghèo, mỗi khi Tết đến xuân về, nhà nhà lại sắm sửa để có một cái Tết thật tươm tất. Trong đó, mâm ngũ quả bày trang trọng trên bàn thờ tổ tiên dường như được chú trọng nhiều nhất. Qua dưa hấu đỏ đặt ở giữa vừa khiến cho mâm ngũ quả thật đẹp lại vừa mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc đối với người Việt.

Truyện cổ tích về trái dưa hấu ta đã được học từ khi còn thơ bé. Vào đời vua Hùng thứ 17 có một người con nuôi tên là Mai An Tiêm. Chàng tháo vát, tài trí hơn người nên thường được vua cha ban cho của ngon vật quý. Thói thường được vua ban cho một chút lộc thì ca tụng. Nhưng riêng Mai An Tiêm thì bảo: “Của biếu là của lo, của cho là của nợ”.

Sắc xuân chan hòa bên dưa hấu đỏ - Ảnh: simplevietnam.com

Lời nói ấy đã đến tai vua cha, chàng và vợ con bị đày ra đảo hoang. Trên đảo chẳng hề có thứ gì làm thức ăn, nhìn con chim bay trên trời, con cá bơi dưới nước, Mai An Tiêm lạc quan tin rằng một ngày kia, đời sống sẽ khá lên.

Chỉ nhờ miếng dưa lạ nhỏ xíu của một con chim để lại, hai vợ chồng Mai An Tiêm đã gieo hạt, dốc lòng chăm sóc. Những cái hoa bé xíu đầu tiên mọc lên rồi đơm hoa kết trái, cuộc sống gia đình trên đảo hoang từ đó được no ấm hơn.

Về phần vua Hùng Vương, từ ngày bỏ An Tiêm ra hoang đảo, vua yên trí rằng An Tiêm đã chết rồi, đôi khi nghĩ đến cũng có bùi ngùi thương hại. Cho đến một ngày kia, thị thần dâng quả dưa lạ, vua ăn ngon miệng bèn hỏi thăm tung tích, mới biết là do An Tiêm trồng ngoài đảo. Vua ngẫm nghĩ thấy mình sai, cho thuyền ra đón gia đình An Tiêm trở về. Từ đó, dưa hấu được trồng trên khắp đất nước ta. Và câu chuyện chàng Mai An Tiêm dũng cảm, tự thân lập nghiệp được dân gian lưu truyền mãi.

Những ngày đầu xuân, trái dưa bổ đôi, màu đỏ tươi, căng mọng nước như một lời chúc ngọt ngào năm mới. “Tết đến trong gia đình không có cặp dưa hấu bất thành Tết cổ truyền dân tộc”.

Đối với người Nam Bộ, ngoài việc bày biện mâm ngũ quả mỗi khi Tết đến, dưa hấu còn là biểu tượng của may mắn đón lộc đầu năm.

Mùng 3 Tết, người Nam Bộ đem trái dưa ra bổ. Nếu ruột dưa màu đỏ càng tươi, ruột càng đặc thì năm đó sẽ phát tài. Bốn cặp dưa hấu và bốn loại quả khác là mãng cầu, xoài, dừa, đu đủ. Nói theo giọng miền Nam là “cầu dừa đủ xài”, chẳng quên dán thêm lên những trái dưa chữ Phúc, Lộc, Thọ, Cát màu đỏ. Âu đó cũng là niềm mong ước của mọi nhà mỗi dịp năm mới đang về.

Theo một số tài liệu để lại, sở dĩ dưa hấu có tên “hấu” là vì người Việt khi thấy người khách Trung Hoa vừa ăn dưa vừa khen “Hảo! Hảo!” có nghĩa là “Tốt! Tốt!”. Họ gọi chệch đi là “hấu”. Thật vậy, quả dưa hấu “xanh vỏ đỏ lòng”, ruột đỏ tươi ẩn bên trong lớp áo xanh bóng là chắt chiu của bao nhiêu nắng gió, đã làm xiêu lòng người.

Lắng lại để cảm nhận vị ngọt mát, thanh thanh của miếng dưa hấu, thầm ước mong về một năm mới thật nhiều may mắn và tốt lành.

Bí quyết chọn dưa hấu ngon, đỏ lòng - Chọn quả đủ già. Cuống dưa: nhỏ, héo khô lại là dưa đã già. Cần để ý những quả dưa cuống héo do hái non nên cuống không teo lại. - Núm dưa: Tròn đều, hơi lõm xuống - Vỏ dưa: căng tròn, láng bóng, các sọc đen phải nổi rõ. Nhấc quả dưa lên, dùng ngón tay ấn nhẹ vào vỏ, dưa tốt thì vỏ cứng. - Bên dưới dưa: Xem phần đít của quả dưa lớn hay bé (càng bé càng tốt), đồng thời, xem nó có lõm vào hay không. Lõm càng sâu dưa càng ngọt.. - Ôm trái dưa trên tay, lấy tay kia vỗ nhẹ lên quả, nếu nghe tiếng kêu là trầm đục là dưa chín, không bị xốp.

(Nguồn: TTO)