Hang đá Long Môn, di sản văn hoá thế giới của Trung Quốc

  09/08/2019

Ảnh: Stefanos Zachariadis

Ảnh: Ancient History Encyclopedia

Nếu như Thiếu Lâm Tự điển hình cho kiến trúc chùa chiền Phật giáo Trung Quốc, Long Môn thạch động chính là hình mẫu của các công trình chạm khắc tượng Phật trên vách núi đá. Nằm trong khu vực tự nhiên tuyệt đẹp, hàng nghìn tượng Phật được chạm khắc vào vách đá dài một km dọc theo 2 bờ sông. Địa danh nổi tiếng này cách thành phố Lạc Dương, tỉnh Hà Nam (Trung Quốc) khoảng 12 km về phía nam. Ảnh: Ancient History Encyclopedia.

Ảnh: Cocoanext

Hang đá Long Môn là kiệt tác chạm khắc tiêu biểu cho thời kỳ phát triển rực rỡ của Phật giáo Trung Quốc cổ đại. Trải qua hơn 400 năm xây dựng, tính đến nay, di tích này đã có hơn 1.500 năm lịch sử.

Ảnh: Cocoanext

Theo số liệu từ viện nghiên cứu, Long Môn có hơn 100.000 tượng Phật cao từ 2,5 cm đến 17 m, nằm trong 2.345 hang động, hốc đá. Nơi đây còn được gọi là "rừng bia cổ đại" với 2.800 bia đá và chữ khắc. Ngoài ra, hơn 40 ngôi chùa ở Long Môn lưu giữ rất nhiều tài liệu lịch sử về nghệ thuật, âm nhạc, tôn giáo, thư pháp, y học, trang phục và kiến trúc.

Phần lớn hang đá Long Môn được xây dựng vào thời nhà Đường (chiếm 60%), 40% còn lại là các hang thuộc nhiều triều đại khác.

Ảnh: Stefanos Zachariadis

Hang giữa Tân Dương là tác phẩm tiêu biểu của thời Bắc Ngụy (năm 386 đến năm 512). Hang này được thi công suốt 24 năm mới hoàn thành là hang được chạm khắc trong thời gian lâu nhất, trong hang có 11 pho tượng Phật lớn. Thích ca mâu ni là pho tượng chính trong đó, pho tượng này được tạc hết sức tự nhiên với nét mặt phật vô cùng thanh tú, được coi là kiệt tác nghệ thuật điêu khắc đồ đá của thời Bắc Ngụy.

Trước pho tượng phật Thích ca mâu ni có tạc hai con sư tử đực khỏe mạnh. Hai đệ tử đứng và hai Bồ tát ở bên phải và bên trái tượng Phật Thích ca mâu ni cũng có nét mặt được tạc hết sức đôn hậu và thanh tú. Trong hang còn khắc tạc nhiều pho tượng Bồ Tát và tượng các đệ tử đang lắng nghe kinh Phật, trông rất sinh động. Tượng Nàng tiên Phi Thiên trên đỉnh hang được khắc họa hết sức tao nhã.

Ảnh: Stefanos Zachariadis

Chùa Phụng Tiên là hang lớn nhất của cụm hang đá Long Môn, đại diện cho phong cách nghệ thuật khắc đá của thời nhà Đường (năm 618-904). Chiều rộng và chiều dài của chùa đều hơn 30 mét. Tất cả cụm điêu khắc trong chùa Phụng Tiên là một chỉnh thể nghệ thuật hết sức hoàn mỹ trong đó phải kể đến pho tượng Phật Lư Sá là một kiệt tác nghệ thuật tuyệt hảo.

Tổng chiều cao của tượng Phật Lư Sá khoảng 17 mét, thân hình của tượng phật đầy đặn trang nhã, hết sức sinh động. Ánh mắt đầy trí tuệ của bà từ trên đưa xuống, vừa vặn gặp ánh mắt của mọi người đến chiêm ngưỡng, khiến ai cũng cảm thấy sự rung động tự tâm mình, đầy sức hấp dẫn nghệ thuật.

Ảnh: Gierikohler, Paulistano

Với hàng nghìn hang động chứa vô số Phật tượng và chữ khắc, hang đá Long Môn được coi là Kho báu Nghệ thuật Phật giáo, một trong 3 hang động nổi tiếng nhất Trung Quốc cùng với hang Mạc Cao nằm ở tỉnh Cam Túc và hang Vân Cương tại tỉnh Sơn Tây.

Ảnh: Kalpesh Padshala

Tọa lạc ở nơi non xanh nước biếc, phong cảnh hữu tình với khí hậu dễ chịu, hang Long Môn từ khi được khai quật đến nay luôn đón rất nhiều lượt khách đổ về tham quan. Điểm đến này cũng nổi tiếng với du khách quốc tế muốn tìm hiểu văn hóa Trung Quốc.

Với tổ hợp tượng Phật đồ sộ và sự sáng tạo nghệ thuật tinh tế, hang đá Long Môn đã được liệt kê vào danh sách Di sản Thế giới của UNESCO năm 2000.

Trải qua nhiều lần bị tàn phá trong phong trào chống Phật giáo thế kỷ 9 và sự xâm hại của phương Tây ở thế kỷ 19, 20, nhiều tượng Phật ở hang đá Long Môn bị hủy hoại và mang đi. Một số bức tượng hiện có thể tìm thấy tại viện bảo tàng nghệ thuật Metropolitan (New York, Mỹ), bảo tàng Atkinson (Kansas, Mỹ) và bảo tàng quốc gia Tokyo (Nhật Bản).